jueves, 29 de marzo de 2012

ÑAMOMBA´EGUASU ÑANDE JEROVIA PARAGUÁI

ARAPOKÔINDY MARANGATU (SEMANA SANTA)...!!!

Ohai  Lic. Mirtha E. Careaga de Avila.

Ndaipóri Hesukiritóicha (Jesucristo) (semana) tuichavéva ha oñemomba’eguasuvéva ko Arapokôindy Marangatúgui.
Ñane Retã Paraguáipe oñemomba´eguasueterei upéicha rupi heta tapicha oho ambue távape oñembo´e haĝua térã oĩ haĝua py´aguapýpe.

Arateîme








Oñepyrû pindo karai arateîme (domingo de ramos) ha upéi ojeromandu’a umi ára Hesu Kirito ojejapyhy, oñemoinge ramo tovakeópe (tribunal), ojehupíramo kurusúre, omano ha oikovejeýramo guare.
Arapokôindy Marangatu jave opavave oñopehênguéva oñombyaty túva ha sy rógape, heta jey ha’ekuéra oiko okaháre.
Ñane retâme, pe pindo karai arateîme opavave ijaty tupâópe omongaraívo pindo ojejapóva ogapýpe ha ñamoha’ângáva peteîteî jaipotaháicha.


Ararundy




Pe ararundy (miércoles) voi guive oñemba’apóma tembi’u aporâ. Péicha oî ojepe’aváva, ambue katu ombyaku tatakua. Oî avei ombisóva avati angu’ápe ha upéi, mbeguakatúpe, kuñakaraikuéra oñepyrûma ombojehe’a avatiku’i, aramirô, kesu, kamby, kure ñandy ha ani ha hapykuérintema oikóñepyrûma chipa opaichagua: lopi, jakare ha ambuéva, oñemboguapýva -ojy hagua- pakova rogue ári. Péicha, ogakuéra rupi maymávante ombosako’i ha ombojy chipa, sópa, chipa guasu, ryguasu, kure ha ovecha ro’o umíva tatakuápe. Oiko peteî jejuhupa guasu tembi’u apópe. 


Arapópe









Arapópe (jueves) katu opavavete ijaty peteî mesa guasu jerére ha upépe oiko pe karuguasu. Pyhare, tupâópe, oiko pe jepyhéi (lavatorio de los piés) ha ojehecha ha oñehendukuaa avei umi españa ñe’ême ojeheróva “Estacioneros” térâ “Pasioneros”, omoirûramo -purahéi asy rupi- Hesu Kirito jehasa asy. 



Arapoteî




Pe arapoteî (viernes) katu, pyhareve, ojeho tyvytýpe (cementerio) oñe’andúvo umi pehêngue ojehekyi’akuépe. Asaje rupi, tupâópe hyapu peteî yvyrapararâ (matraca), oporohenóiva. Péva ojehu vove, opavavéva oho tupâópe ogueromandu’ajey hagua Hesu Kirito ñemano. Upépe oikoraê mandu’a upe kurusu rapére (vía crucis); ha upéva rire katu Hesu Kirito ra’ânga ojehupijey kurusúre ha ojeromandu’a umi “pokôi ñe’ê”. Upéi Hesu Kirito rete oñemboguejy ha oñemoinge tupâo ryepýpe ha opavavéva oñemboja ojapóvo pe tupâitû. Oî avei upégui ohóva oñembo’e ha oitupâitû ambue tupâópe, ohupyty peve pokôi tupâo (siete iglesias).
Arapoteî (viernes) ha’e ára ikirirîvéva. Avave ndaikatúi osapukái térâ oñe’ê hatâ. Ndaikatúi ñañani ha mitânguéra ndaikatúi ñañembosarái.
Hesu Kirito jeikovejeýre

Arapokôindy Marangatu oguahê ijapýpe Hesu Kirito jeikovejeýre (Pascua de Resurrección). Upe árape ojehova’erâ paíno ha maína rógape; ko’âva oinupâ humbýpe umi iñemoñare’angápe ha upekuévo he’i “pákua”. Péicha avei, sy ha tuvakuéra avei, ogapýpe, ojapo upe mba’e. La Semana Santa culmina con la Pascua de Resurrección.
Ko’agaite peve, Paraguáype, pe Arapokôindy Marangatu jave mba’eveguasúma ndojejapovéi; péicha, mbo’ehao ha ñemuhakuéra jepe oñembotypa.

PÉICHA OJEGUEROHORY ARAPOKOINDY...!!!

miércoles, 21 de marzo de 2012

JAGUEROHORY ÑANE MBA´ETEE…

TAÑARANDY... y la renovación de la RELIGIOSIDAD...!

Lic. Mirtha E. Careaga de Avila.


Tañarandy ( tierra de los irreductibles, en guaraní), en la localidad de San Ignacio, a 260 Kilómetros al sur de  Asunción.
Se trata del XVII Festival de Tañarandy, que encarna el Via Crusis con la adhesión de los "Estacioneros", grupos de hombres uniformados que portan una cruz y farolas, entonan canciones lastimeras.(Purahéi ñembyasy).

" La celebración de Tañarandy ya no pertenece solamente a esta pequeña Comunidad de Misiones, sino se han apropiado de ella miles de personas de todo el Paraguay y del extranjero"sintetizó el artista plástico Koki Ruiz , en la noche Viernes Santo, cuando una multitud estimada en cerca de 10.000 personas aplaudía emocionada los cuadros vivientes representados por actores campesinos.

DESCRIPCIÓN


Una larga fila de casi 2 km de personas acompañó la imagen de la Virgen de los Dolores  por la polvorienta calle principal del pueblo, caminando entre  miles de candiles encendidos en le suelo como alfombra de fuego, iluminado por hileras de antorchas a los costados  en el denominado YVÁGA RAPE( Camino al cielo).



Dividen la festividad en tres momentos:
  1. EL CANTO: este año quejumbroso de los ESTACIONEROS se unió la música de la banda militar del DESTACAMENTO de CABALLERÍA de San Juan, y la vibrante voz de Teresita Stipanovich, coreando KURUSU VERÁ Y Los temas del filme LA MISIÓN.







 [ LOS CUADROS. Luego del descenso de la cruz, en el ondulado descampado del centro La Barraca, llegó el gran show de la noche, cuando los reflectores se encendieron en secuencias para iluminar la recreación en vivo de los cuadros:
Ø  El Entierro de Caravaggio; Jesús en el Huerto de Heinrich Hoffman.
Ø  La crucifixión de Guido Renni; La última cena de Leonardo Da Vinci.
Ø   El descenso de la cruz de Fiorentino, y la representación teatral de Las lloronas, de creación popular, todos representados por jóvenes de Tañarandy, bajo la dirección de Koki Ruiz.


  •  NUEVA CAPILLA. Quienes llegaron más temprano, pudieron deleitarse con la capilla de Tañarandy pintada en estilo barroco por las jóvenes pintoras Macarena Ruiz (hija de Koki) y Chely Thompson (hija de Cecilio, el desaparecido pintor naif que llenó de colores toda la comunidad). 

Mezcla de religiosidad popular, arte colectivo y atracción turística, Tañarandy se convierte cada vez más en el corazón de la Semana Santa paraguaya, congregando cada año a más y más seguidores.

Tañarandy está ubicada a escasos kilómetros del centro de San Ignacio.
El artista plástico Koki Ruiz, mentor de este festival, dijo   que "es una iniciativa artística que nació con el objetivo de rescatar la historia de la cultura paraguaya y motivar la religiosidad". Detalló que para ello utilizan varias vertientes del arte universal, como el gótico y el barroco, este último se refleja en la escultura, arquitectura y música que desarrollaron las Misiones Jesuíticas y que eran empleadas como métodos en las primeras evangelizaciones de los indígenas de la región. Ruiz indicó que desde 1992 realizan las procesiones con la colaboración y autogestión de los pobladores, integrados en unas 250 familias, y que a partir de 2004 sumaron el atractivo de los cuadros vivientes que recrean pinturas religiosas de renombrados artistas.
Esto transcurrió en medio del ayuno del Viernes Santo, un día después de que los paraguayos conmemoraran con un banquete familiar la Última Cena, que preferentemente incluye carne asada y abundante chipa, un pan hecho a base de almidón de mandioca. Por otra parte, las calles de Asunción quedaron prácticamente vacías en estos días y la mayoría de los centros comerciales permanecieron cerrados, ya que en los días previos al Viernes Santo gran cantidad de capitalinos se trasladaron al interior del país para reunirse con sus familiares.

TAÑARANDY… MISIONES…!



ÑAMOMBARETE ÑANE MBA´ETEE…!